Kübalı taksi şoförü Jorge Lloro, lacivert Sovyet dönemi Lada’sının direksiyonuna her geçtiğinde, ülkesinin Rusya ile olan tarihi bağlarını hatırlıyor.
Kutu gibi Rus yapımı arabası, Soğuk Savaş sırasında Karayip adasına ithal edilen tahmini 100.000 arabadan biri.
Yıllar geçtikçe, Ladas filosu Küba’ya, adaya onlarca yıldır süren ABD ekonomik ambargosunun bir aracı olarak geldi.
Şimdi, felç edici bir yakıt krizi ve korkunç bir ekonomik görünümün ortasında, adanın liderliği yardım için tekrar eski müttefiki Rusya’ya döndü.
Krizin zirvesinde, benzin pompalarındaki araba kuyrukları birkaç şehir bloğuna kadar uzanıyordu.
Sonunda, devlet bekleyen sürücü ordularını WhatsApp gruplarında organize etmek zorunda kaldı. Bir devlet çalışanı iletişim bilgilerinizi alır ve bir numara verir. Sonunda doldurma sırası size geldiğinde, garaja gelmeniz için sizinle iletişime geçilecekti.
“Ben 426 numarayım,” diye açıkladı Jorge, bir uyarı aldıktan sonra bizi Havana’daki bir benzin istasyonuna götürürken.
Ancak garaj ön avlusunda, tanker gelmeyince benzin akmıyordu. Jorge, “Bize neden gelmemizi söylediklerini bile bilmiyorum,” diye yakındı.
Sıradaki herkesin bıkkınlığını dile getiren başka bir sürücü Joel Hernandez, “Bu sistem verimsiz ve etkisiz,” diye tekrarladı.
“Bir deponun tamamını doldurmamıza izin verilmiyor, insanlar genellikle numaralarını kaçırıyor veya sıra kendilerine geldiğinde bilgilendirilmiyor. Uygun bir organizasyon ve altyapıdan yoksun.”
Haftalardır yakıt krizi, kuşatma altındaki Küba halkını çaresizliğin eşiğine getirdi.
Son zamanlarda karşılaştıkları bir dizi büyük zorluğun sonuncusu: gıda güvensizliği, enflasyon ve elektrik kesintileri.
Küba’nın uzun süredir devam eden sıkıntıları, hükümetin kötü yönetiminden ve ABD’nin ekonomik ambargosundan kaynaklanıyor, ancak koronavirüs pandemisi sırasında turizm endüstrisinin çöküşüyle daha da kötüleşti.
Ancak bazı Rus şirketleri için bu benzersiz bir fırsat sundu.
Yakın zamanda Havana’da düzenlenen bir ticaret forumunda Küba, Rus şirketlerle turizm ve tarımdan enerjiye kadar her şeyi kapsayan bir dizi anlaşma imzaladı.
Varılan anlaşmalar arasında, çürüyen sahil beldesi Tarara da dahil olmak üzere adanın eskimiş turizm altyapısının bazı kısımlarını canlandırmak için Rus firmalarına tavizler verildi.
Sancti Spiritus eyaletindeki eskimiş bir şeker fabrikasının elden geçirilmesine yönelik ortak bir projenin yanı sıra rom ve çelik üretimine yatırım da yapılacak.
Bununla birlikte, Jorge ve diğer bekleyen sürücülerin en çok ilgisini çeken, Rusya’nın günde yaklaşık 30.000 varil ham petrol sağlaması konusunda bir anlaşmadır.
Bu, petrol zengini sosyalist müttefik Venezuela’nın Küba’ya yaptığı ham petrol ihracatını 2020’de günde 80.000 varilden yaklaşık 55.000 varile düşürmesinin ardından adanın iç tüketimindeki açığı kapatmaya yardımcı olacaktır.
Küba devlet medyasında iki ülkenin kalıcı bağlarının kanıtı olarak müjdeleniyor. Ancak adanın önde gelen bağımsız ekonomisti Omar Everleny, Moskova ile daha yakın ilişkiler kurma kararının Küba için yalnızca kısa vadeli bir çözüm olmasından korkuyor.
“Birkaç cephede yangın söndürürken, Rusya’nın bu istikrarsız durumu desteklemek için devreye girmesi çekici. Ancak sorun orta vadede yatıyor” diyor.
Bay Everleny, Rus firmalarının Küba’nın çok ihtiyaç duyduğu fonları yatırdıkları için zamanında ve eksiksiz olarak ödenmesini bekleyeceklerini ekliyor.
“Bunlar devlet kredisi veren Sovyet şirketleri değil. Yatırımlarından uygun bir geri dönüş talep edecek özel Rus şirketleri.”
Rusya Devlet Başkanı Vladimir’in 2014’te aldığı bir karara atıfta bulunarak, “Bu, Kübalı ailelerin daha fazla fedakarlık yapmasını gerektirecek mi çünkü bu kredileri geri ödemek zorunda kalacağız yoksa bir gün borcu affedecek başka bir Putin figürü olacak mı?” Putin, Küba’nın 32 milyar dolarlık borcunu affetti.
Elbette, yeni ekonomik bağlar özellikle karmaşık bir anda ortaya çıkıyor.
Rusya geçen yıl Ukrayna’yı işgal ettikten sonra Küba, Moskova’nın Latin Amerika’daki birkaç sesli destekçisinden biri oldu ve bu, Kremlin tarafından açıkça takdir edilen bir şey.
Üst düzey bir Küba delegasyonunun yakın zamanda Moskova’ya yaptığı bir ziyarette, Rusya Savunma Bakanı Sergei Shoigu’nun devlet medyasında şu sözleri aktarıldı: “Küba şüphesiz Rusya’nın bölgedeki en önemli müttefiki olmuştur ve olmaya devam etmektedir.”
Belki öyle ama ekonomist Omar Everleny, Küba’nın adayı ekonomik batağından kurtarmak için tek bir hayırsevere sahip olma hatasını tekrarlayamayacağını söylüyor.
“Önce İspanya’da, sonra ABD’de, sonra Sovyetler Birliği’nde, ardından Venezüella’da oldu. Tek bir pazara güvenemezsiniz” diyor.
“Küba’nın kendi üretim stratejisini oluşturması gerektiğini düşünüyorum – küçük ve orta ölçekli özel işletmelerin – Küba işletmelerinin – kilit rol oynaması gereken bir strateji.”
Benzin istasyonunun dışında geçen bunaltıcı bir günün sonunda, Jorge Lloro sonunda Lada’sını doldurmayı başardı.
Ancak Küba Devrimi’nin kendisi gibi, özünde gaza basıyor, ancak Rusya’nın yardımıyla ivmesini koruyabiliyor ve önümüzdeki yıllarda büyük bir revizyona ihtiyacı var.
